Λάρα Κουτσουρίδου
Κέντρο Λογοθεραπείας
Το ενδιαφέρον για την Διαταραχή Ακουστικής Επεξεργασίας (ΔΑΕ), γνωστής επίσης και ως Διαταραχή Κεντρικής Ακουστικής Επεξεργασίας (ΔΚΑΕ), αυξήθηκε σημαντικά στις αρχές της δεκαετίας του 1990, παράλληλα με μία έκρηξη στην νευροεπιστημονική έρευνα η οποία συνέβαλλε στην αυξημένη μελέτη των ακουστικών διεργασιών στον εγκέφαλο.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αύξηση στην δημόσια επίγνωση των Διαταραχών Ακουστικής Επεξεργασίας, το οποίο έχει οδηγήσει σε μια πληθώρα παρερμηνειών και σύγχυσης σχετικά με τι είναι (και δεν είναι) η ΔΑΕ, πως διαγιγνώσκεται, και τις μεθόδους αντιμετώπισης της διαταραχής.
Η Ακουστική Επεξεργασία αναφέρεται στην ικανότητα και την αποτελεσματικότητα με την οποία το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) αξιοποιεί τις ακουστικές πληροφορίες. Η Διαταραχή Ακουστικής Επεξεργασίας αναφέρεται στις δυσκολίες στην αντιληπτική επεξεργασία των ακουστικών πληροφοριών στο ΚΝΣ. Πρόκειται για μια διαταραχή, πρωτίστως, της προσαγωγού οδού, η οποία, παρόλο που ορίζεται ως μια ανεπάρκεια στη νευρική επεξεργασία, δεν οφείλεται σε υψηλού επιπέδου γλωσσικούς, γνωστικούς ή συναφείς παράγοντες.
Οι δυσκολίες στην αντιληπτική επεξεργασία εκδηλώνονται ως φτωχή επίδοση σε μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες δεξιότητες: εντόπιση και πλευρίωση του ήχου, ακουστική διάκριση, αναγνώριση ακουστικού σχήματος, χρονικές πτυχές της ακοής, ακουστική επίδοση με ανταγωνιστικά ακουστικά σήματα και ακουστική επίδοση με αλλοιωμένα ακουστικά σήματα.
Η ακουστική επεξεργασία είναι μια δεξιότητα που αναπτύσσεται παράλληλα με την ωρίμανση του κεντρικού ακουστικού νευρικού συστήματος συνήθως απρόσκοπτα και χωρίς να απαιτούνται θεραπευτικές συνεδρίες σε παιδιά με τυπική ανάπτυξη. Αν αυτό δεν συμβαίνει απαιτείται διαγνωστικός έλεγχος επιπέδου ακοής και ακουστικής επεξεργασίας πριν από όποια παρέμβαση.
Αντιμετώπιση της Διαταραχής Ακουστικής Επεξεργασίας
Η παρέμβαση για ΔΑΕ θα πρέπει να εφαρμόζεται όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά την διάγνωση για να αξιοποιείται η πλαστικότητα του ΚΝΣ, να μεγιστοποιούνται τα επιτυχή θεραπευτικά αποτελέσματα και να ελαχιστοποιούνται οι εναπομένουσες λειτουργικές ανεπάρκειες. Δεδομένης της επίδρασης της ΔΑΕ στην ακοή, την επικοινωνία και την ακαδημαϊκή επιτυχία, και αναλογιζόμενης της συχνής συνύπαρξης της ΔΑΕ με σχετικές διαταραχές λόγου και μαθησιακές δυσκολίες, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό η παρέμβαση να είναι ευρεία και περιεκτική.
Οι στόχοι της θεραπείας και της αντιμετώπισης καθορίζονται βάση των ευρημάτων των διαγνωστικών δοκιμασιών, του ιατρικού ιστορικού του ατόμου, των συναφών δεδομένων από ψυχοεκπαιδευτικές αξιολογήσεις και των αξιολογήσεων ομιλίας-λόγου, και θα πρέπει να εστιάζουν στην αποκατάσταση των ανεπαρκών δεξιοτήτων και στην αντιμετώπιση της επίδρασης της διαταραχής στο άτομο. Αυτό χαρακτηριστικά επιτυγχάνεται μέσω τριών συστατικών προσεγγίσεων, οι οποίες χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα:
- Άμεση αποκατάσταση δεξιοτήτων.
- Αντισταθμιστικές στρατηγικές.
- Περιβαλλοντικές τροποποιήσεις.
Η άμεση θεραπεία της ΔΑΕ αποσκοπεί στην αποκατάσταση της διαταραχής. Υπάρχει μια ευρεία ποικιλία θεραπευτικών δραστηριοτήτων, που απευθύνονται σε συγκεκριμένες ακουστικές ανεπάρκειες. Ορισμένες μπορεί να βασίζονται σε υπολογιστή, ενώ άλλες μπορεί να περιλαμβάνουν εξατομικευμένη εκπαίδευση με έναν θεραπευτή.
Οι αντισταθμιστικές στρατηγικές, συνήθως, αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των κεντρικών παραγόντων (γλώσσα, μνήμη, προσοχή, επίλυση προβλημάτων και άλλες γνωστικές δεξιότητες), έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση της ακουστικής διαταραχής.
Τέλος, ο βασικός σκοπός των περιβαλλοντικών τροποποιήσεων είναι η βελτίωση της επεξεργασίας των ακουστικά παρουσιαζόμενων πληροφοριών. Οι συστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (FM Σύστημα), οι οποίες βοηθούν την ακρόαση, προτάσεις για την θέση του εκπαιδευτικού για να βελτιωθεί η παροχή των πληροφοριών και άλλες μέθοδοι για την μεταβολή του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, έτσι ώστε το παιδί με ΔΑΕ να μπορεί να εστιάσει την προσοχή του στο μήνυμα.